Biennale Arte 2021: Fa’asilasilaga o le tusiata ma le pule o fa’aaliga mai Niu Sila

E fiafia lava le Matagaluega o Tusiata o Niu Sila, Toi Aotearoa, e faailoa atu le tusiata ma ona matafaioi suifefiloi, Yuki Kihara, o le tusiata Niu Sila mo le 59 Fa’aaliga o Ata Fa’alelalolagi – La Biennale di Venezia e fa’aali i le 2021.

E lauiloa Yuki mo le iloiloga i le iviivia o tala fa’asolopito o le pulea mai o Papalagi i le Pasefika, ma le fesiliga o tala fa’auiga sese e Sisifo mai le fa’asoa le fa’alapotopotoga  Fa’afafine o lo’o ia feagai ai i totonu o Samoa.  

E fiafia foi le Matagaluega o Tusiata e faasilasila atu Natalie King ua avea ma pule mo le auai atu o Niu Sila.  O lo’o Porofesa Atiina’e i le Iunivesete o Melepone, ma e laua’itele le silafia i ata fa’aleonaponei i Ausetalia atoa, Asia-Pasefika ma Europa. Sa avea ma pule i le fa’aaliga lauiloa mo le malae Ausetalia i le Biennale Arts 2017.

Saunoa mai le Ta’ita’ifono mo le Matagaluega o Tusiata, Michael Moynahan, “O Yuki Kihara o le ulua’i tusiata mai le Pasefika o lo’o fai ma sui o Niu Sila i le Biennale Arte.  O se tulaga maoa’e, e le gata fo’i mo Yuki, ae mo le lumana’i o le fa’aaliga o Niu Sila.”

“Ua fofoa e Yuki le lauiloa malosi o lona lava tagata, mo ana galuega e le taula’i a tagata, e taofi ai le vaai ma e tala feagai.  E saunoa lana fa’aaliga i le feagaiga o tala fa’asolopito o lo’o iai i le va o Aotearoa ma le Pasefika, e fa’ai’ilaina ai leo e le masani ona iai se avanoa i le fa’amamafaina i le atunu’u ua alalala ai Yuki, i Samoa.”

O le tali i lana fa’asilasilaga aloa’ia e fai ma sui o Niu Sila i le Biennale Arte 2021, sa saunoa Yuki, “Ua ta’e le fa’aalo tioata.  O le taimi lenei e sili atu i lo lo’u lava nei tagata, ae maise lava mo le fa’alapotopotoga tusi ata Pasefika.  Ou te loto maualalo ona o lenei fa’amanuiaga ma o le avanoa o le a mafai ai ona fa’asiliga ai lo’u matafaioi.”

Ua fa’amaonia le tulaga o Michael Moynahan, o lo’o avea ma Komesina mo le Biennale Arte 2021, e tusa lava me le tausisiga o tulafono o le Biennale e mana’omia mai Komesina mo malae o atunu’u aloa’ia e avea ma tagata e auai mai le vaega pulea aoao.  O le galuega o le Komesina e taua lava i le lagolagoina o le fa’atulagaina o le fa’aaliga ma e lagolago fo’i vaega e fai ma sui ai fa’aleatunu’u mo le polokalame. Na sefulu fitu tusi talosaga ta’uta’ua sa tu’uina mai mo le fa’aaliga a Niu Sila mo le Biennale Arte 2021. Sa Iloiloina e le Komiti Iloilo ma le Fautua, sa ta’ita’ifono ai Michael Moynahan.

O le vaega lenei o sui mai le Komiti Iloilo ma le Fautua: Lisa Reihana, NZ artist for the Biennale Arte 2017, Karl Chitham, Director, The Dowse Art Museum, Lower Hutt, Nina Tonga, Curator Pacific Art, Museum of New Zealand Te Papa Tongarewa, Wellington, Mami Kataoka, Chief Curator of the Mori Art Museum, Tokyo, Dame Jenny Gibbs, New Zealand at Venice Commissioner 2019 x Leigh Melville, Head of New Zealand at Venice Patrons x Christina Barton, Director, Adam Art Gallery, Wellington, Remco de Blaaij, Director, Artspace, Auckland, Anthony Byrt, Art Critic, Writer and Journalist.  

O le Biennale Arte o le fa’aaliga e pito e sili ona tele ma le ta’uta’u fa’alelalolagi ata fa’aleonaponei, e a’afia ai pule, tagata tusitusi ma tagata e ao mea tusi ata.  E tatala i le ta’i lua tausaga i le fa’aiuga o Me, ma e alu mo nai masina e ono. E auai ai le atunu’u e sili atu i le 80 ma e a’afia ai fo’i 30,000 pule fa’alelalolagi, tagata fai manatu, tagata ao ata ma tusi ata mo le Vernssiage (fa’ata’ita’iga) i aso e tolu i lenei taimi.  

O le feagaiga tau seleni o Creative New Zealand mo le fa’aaliga 2021 e $800,000 mo tausaga e lua.

Ua fa’atino fa’aaliga a Niu Sila i le Biennale Arte mai le 2001.  O tusiata Niu Sila sa feagai ma fa’aaliga o: Jacqueline Fraser and Peter Robinson (2001); Michael Stevenson (2003); et al. (2005); Judy Millar ma Francis Upritchard (2009); Michael Parekowhai (2011); Bill Culbert (2013); Simon Denny (2015); Lisa Reihana (2017) ma Dane Mitchell (2019).

O le fa’asilasilga mo le 2021 sautuafafafa mai i le fa’aaliga manuia a Niu Sila Post hoc na saunia e Dane Mitchell i le Biennale Arte 2019, sa ta’uta’ua ai le fa’alaua’iteleina lauiloa fa’alelalolagi, ma o lo’o iai le fuainumera e 56,263 tagata ua asiasi ma maimoa i ai.  O lo’o tatala pea le avanoa mo tagata e maimoa i Post hoc se’ia o’o i le 24 Novema.